Pravilnik o sadržaju, obliku i načinu vođenja javne knjige o postupcima i odlukama o procjeni uticaja na životnu sredinu („Službeni list Crne Gore“, br. 14/07) propisuje kako se vodi Javna knjiga o postupcima procjene uticaja na životnu sredinu. Ta evidencija se vodi kao glavna knjiga sa zbirkom isprava, a istovremeno se formira i elektronska baza podataka koja je dostupna javnosti putem interneta. Javna knjiga sadrži podatke o nosiocu projekta, zahtjevima i donijetim odlukama.
Kako bi utvrdili koliko se Pravilnik poštuje u praksi uradili smo pretragu zvaničnih internet prezentacija svih 25 lokalnih samouprava u Crnoj Gori.
Samo devet jedinica lokalne samouprave imaju javnu knjigu vidljivu na internet prezentacijama i to Budva, Cetinje, Danilovgrad, Herceg Novi, Kolašin, Mojkovac, Pljevlja, Tivat i Ulcinj.
Javnu knjigu procjene uticaja na životnu sredinu na svojim sajtovima nemaju opštine Andrijevica, Berane, Bar, Bijelo Polje, Gusinje, Kotor, Nikšić, Petnica, Podgorica, Plav, Plužine, Rožaje, Tuzi, Zeta, Šavnik i Žabljak.
Neke od opština koje imaju dostupne javne knjige, ne prikazuju ažurno procedure, pa je recimo na zvaničnoj internet prezentaciji Opštine Budva poslednja dostupna javna knjiga iz 2022. godine.
U kontaktu sa zaposlenim u organima nadležmim za sprovođenje procedura procjene uticaja na životnu sredinu, dobili smo informacije da postoji baza dokumentacije u elektronskoj formi ali zbog tehničkih stvari nije moguće da budu postavljene na sajtovima, što je neophodno unaprijediti.
Dostupnost javnih knjiga, sem što je obaveza po Pravilniku, pokazatelj je i transparentnosti u radu lokalnih samouprava, utiče na veće interesovanje za javne rasprave i praćenje procedura procjene uticaja na životnu sredinu, smanjuje prostor za koruptivne aktivnosti i omogućava analizu kvaliteta rada obrađivača, što sve zajedno utiče na stvaranje povoljnog investicionog ambijenta za projekte za čiju je realizaciju potrebna ekološka saglasnost.
Ekoskop je servis Ekološkog pokreta ,,Ozon” usmjeren na analize i istraživanja u oblasti zaštite životne sredine i podsticanje istraživačkog novinarstva u Crnoj Gori o ekološkim temama.
