Povodom obilježavanja 19 godina od osnivanja Ekološkog pokreta ,,Ozon“ za naš portal uradili smo razgovor sa Aleksandrom Perovićem, izvršnim direktorom i jednim od osnivača udruženja.
Prije 19 godina na Međunarodni dan zaštite ozonskog omotača osnovano je nevladino udruženje Ozon. Šta je obilježilo prethodnu godinu?
Perović: Nakon proslave punoljetstva, čini mi se da smo došli u poziciju da utičimo na rješavanje velikih ekoloških problema kakav je bio neuređeno gradsko smetlište ,,Mislov do”, čijim zatvaranjem su se stvorile pretpostavke za uvođenje u zakonski okvir sistema upravljanja otpadom u Nikšiću. Učestvovali smo u radnoj grupi koju je formirala Opština Nikšić, konkretno Sekretarijat za komunalne poslove i saobraćaj, za uspostavljanje zakonskog modela upravljanja otpadom u Nikšiću, gdje se nakon trajnog zatvaranja ,,Mislovog dola”, započelo sa velikim brojem pripremnih aktivnosti u cilju formiranja regionalnog centra za upravljanje otpadom. Tu prije svega mislim na komunikaciju sa Svjetskom bankom gdje su obezbjeđena sredstva za izradu preliminarnih analiza ekološke i ekonomske održivosti takvog objekta, procjenu uticaja na životnu sredinu i društvo, stalnu komunikaciju sa Agencijom za zaštitu živote sredine i resornim Ministarstvom ekologije održivog razvoja i razvoja sjevera. Urađeni su i projekti za transfer stanicu, reciklažno dvorište, priprema se program sakupljanja i transporta komunalnog otpada na teritoriji opštine Nikšić. Takođe, ističem i sjajnu saradnju sa Agencijom za zaštitu životne sredine, sa kojom smo početkom godine lansirali aplikaciju Vazduh.me , uključili preporuke Instituta za javno zdravlje i dobili i tu aktivnost pordšku resornog Ministarstva ekologije. To je bila naša višegodišnja inicjativa u cilju što boljeg informisanja javnosti o problematici aerozagađenja, naročito u kontekstu zaštite javnog zdravlja u domenu mogućeg. Ponosni smo i na kampanju ,,Naš Grad, Naš o(d)braz”, koja se realizuje drugu godinu za redom u saradnji sa Turističkom organizacijom Nikšić, Opštinom Nikšić i Elektroprivredom Crne Gore, uz učešće velikog broja partnera iz civilnog društva.
Nekako se osjeća da ističete partnerstva kao nešto značajno, pa da li bilo tako i ranije i kakva su iskustva na polju međusektorske saradnje?
Perović: Pa moram reći da su prethodne tri godine našeg rada bile posvećene jačanju partnerstava sa nadležnim institucijama na državnom i lokalnom nivou inegdje nas raduje što smo prepoznati kao organizacija koja iskreno želi doprinijeti unapređenju stanja, te se i naša kritika shvata kao dobronamjerna, što u ranijim godinama nije bio slučaj, Pamtimo vremena kada smo maltene bili neprijatelji razvoja, kada se pokušavalo raznim pritiscima uticati na naše djelovanje. Ipak pokazali smo snagu i odlučnost, tako će nadamo se biti i dalje.
Tokom ove godine, sem pomenutih, realizovan je veliki broj projektnih aktivnosti, šta je dovodeno do kraja a šta je u toku?
Perović: Tekuću godinu smo počeli zajedno sa Agencijom za zaštitu životne sredine, lansiranje pomenutie aplikacije Vazduh.me ali i Vodiča za investitore o postupku procedure procjene uticaja na životnu sredinu, koji smo distribuirali na veliki broj relevantnih adresa, kako bi uticali na efikasniju proceduru i jasno predstavili obaveze investitora. Što se tiče projekata ističemo ERASMUS + projekat ,,SmartWB”gdje je uključen Dr Nikola Perović, takođe jedan od osnivača, koji realizuemo u partnerstvu sa velikim brojem partnera iz zemlje, regiona i EU , a gdje je Građevinski fakultet Univerziteta Crne Gore nosilac. Sjajno je sarađivati sa univerzitetima, to je nekako prilika i da se nauči i da se uspostavi saradnja za naučnim radnicima. Takođe i projekat ,,Budućnost rijeka=Budućnost regiona” koji realizuemo u saradnji sa Discover Serbia, Centrom za istraživanje i analizu NOVUS iz Sjeverne Makedonije i Udruženjem građana EKO centar iz Bosne i Hercegovine, sjajno je iskustvo jer radimo na regionalnom umrežavanju povezivanju građana, nadležnih insitucija i privrednog sektora sa ciljem zaštite riječnih i vodenih ekosistema od nekontrolisanog odlaganja otpada, kao i promociji potencijala ekoturizma. Ovaj projekat je finansijski podržao Fond za Zapadni Balkan u okviru 7. poziva za podnošenje predloga, a saradnju u finansiranju je pružila Evropska unija kroz IPA III – Instrument za predpristupnu pomoć. Takođe, predali smo i incijativu za izradu studije zaštite gornjeg toka rijeke Zete, pa se nadamo da će odbornici Skušptine opštine Nikšić dati podršku i da ćemo zaštitom tog područja zanajano unaprijediti procenat zaštićene teritorije i stvoriti pretpostavke za uspostavljanje odrovarajućeg upravljačkog modela čime bi se uticalo na unapređenje psotojećeg stanja. Učestvovali smo i na aktivnostima projektta „ReInd BBG Brownfield is better than Greenfield Nikšić“ , kojeg u Crnoj Gori realizuju Opština Nikšić i EPCG, a Ozon je pridruženi partner.
Ovih dana se puno priča i o Poglavlju 27, preuzetim obavezama, važnim projektima u oblasti upravljanja otpadom i otpadnim vodama, kako vidite dalje aktivnosti u cilju zatvaranja tog kako kažu najkompleksnijeg i najskupljeg poglavlja u procesu evropksih integracija?
Perović: Potpuno je bilo jasno svima koji znaju kako funkcionišu stvari, da će približavanjem konkretnih aktivnosti koje su potrebne za uspješno zatvaranje poglavlja 27 doći do politizacije, jer svako unapređenje postojećeg stanja udara na interesne ciljne grupe koje su vadili profit iz mutnih voda, tako da je važno znati rušiti takve prepreke i ići odlučno ka cilju. To podrazumijeva i podršku građana, jer bez toga nije moguće uraditi ništa suštinski važno. Sva prljavština koja izlazi i tek će izlaziti na vidjelo, ne treba da utiče na čiste namjere i vrijeme će pokazati koliko kao društvo imamo snage sačuvati javni interes.
Najavili ste da ćete u susret obilježavanju 20 godina postojanja, realizovati značajan broj aktivnosti, pa evo prilike da upoznamo javnost i sa tim planovima.
Perović: Svakako da će 20 godina rada biti jedan veliki i važan jubilej za nas pa smo veoma ambiciozno krenuli u cilju pripreme obilježavanja. Ideja je da cijelu sledeću godinu realizujemo aktivnosti koje će biti predstavljene na svečanoj konferenciji na dan osnivanja. Sa Agencijom za zaštitu životne sredine već planiramo realizaciju Arhus karavana po opštinama u Crnoj Gori, kako bi građanima približili prava garantovana Ustavom i zakonskim okvirom, ratifikovanim međunarodnim ugovorima i uticali da se podigne nivo interesovanja za učešće u procesima donošenja odluka koje se tiču životne sredine. Kako je sledeće godine i 15 godina od osnivanja prva dva Arhus centra u Crnoj Gori, pa ćemo zajedno sa Agencijom na terenu obilježiti i taj jubilej. Nastvavljamo i saradnju sa Opštinom Nikšić, Turističkom organizacijom Nikšić na realizaciji kampanje ,,Naš Grad, naš o(d)braz, zajedničke akcije u cilju zaštite vrijednih prirodnih potencijala sa kolegama iz Medija tima i Društva mladih ekologa Nikšić. Planiramo i konretniju saradnju sa Komunalni Nikšić, doo u cilju unapređenja selektiivnog sakupljanja i reciklaže otpada. Ima još mnogo ideja koje su u fazi razrade, pa ćemo sve na vrijeme najavljivati kako bi uključili što više građana i širili našu organizaciju.
Za kraj, juče ste podržali formiranje Operativnog tima za borbu protiv ekološkog kriminala i VDT-a Markovića, šta očekujete od toga?
Perović: Pa to je prvi konkretan korak u cilju organizovane institucionalne borbe protiv ekoriminala, oji je uzeo maha ina terenu, što se i vidi, ali i u sistemskim procedurama gdje različite interesne grupe pokušavaju opstruisati dobre stvari, što nije tako vidljivo. Tako da prije svega, shodno svojim kapacitetima, proaktivnim pristupom pokušaćemo dati doprinos radu operativnog tima i nadamo se da ćemo kao društvo biti zadovoljni njihovim radom.
